Âm nhạc cổ xưa ẩn giấu những điều gì?

Nền âm nhạc từ lâu thực ra đã có bề dày  lịch sử và bản thân nó cũng ẩn chứa quy luật vận hành của vũ trụ này. Có nhiều nhạc sĩ chỉ cần nghe giai điệu là có thể đoán được vận thế sắp tới và cả sự đi lên của đất nước. Có gì khiến chúng tuyệt vời và huyền bí tới vậy?

Âm nhạc truyền thống trầm bổng, du dương, mang ý nghĩa sâu rộng, chứa đựng di sản văn hóa trong 5000 năm qua, khắc họa tỉ mỉ lòng thành kính đối với thần Phật, thể hiện phong phú cảm xúc trong cuộc sống. Âm thanh của các nhạc cụ cổ cũng không kém phần tự nhiên - có lúc êm dịu, du dương, có khi dữ dội, uy nghiêm, hoa lệ, thần thánh. Nó khiến người nghe tưởng như đang đọc một bài thơ hoặc như ra chiến trường, như bước vào một vở hí kịch, như lạc vào cõi bồng lai, như cảm nhận được làn gió xuân nhẹ nhàng lướt qua vai.

Nhạc cổ có ngũ âm tương ứng với ngũ hành (kim, thủy, mộc hỏa, thổ), vận hành theo quy luật âm và dương nên cổ nhân vẫn hay ứng dụng nó vào đời sống.  

Đối với âm nhạc phương Đông thực sự vẫn dễ dàng hơn trong việc đo lường, ước lượng, số hóa và định lượng chính xác của âm nhạc phương Tây.

Theo ghi chép cổ xưa, từ thời hoàng đế đến các chư hầu, sĩ phu chơi đàn giúp tinh thần thoải mái, sáng suốt, khí tức không bị phân tán, không bị tà ma xâm nhập vào tâm. "Lễ ký-Thông điển" nói: "Âm nhạc là niềm đam mê của thánh nhân. Làm cho lòng người hướng thiện, có thể cảm hóa sâu sắc con người, thay đổi thói quen trong cuộc sống." Vì vậy, các triều đại đều rất coi trọng giáo dục âm nhạc và cũng tin rằng nó chính là Phúc âm mà Thần Tiên đã truyền cho nhân loại để cải thiện nhân tính, đạo đức và khí chất bản thân.

Ngoài ra cũng có không ít câu chuyện thú vị xoay quanh Phúc âm kỳ lạ này.

Âm nhạc được dùng để khích lệ binh sĩ

Trong các cuộc chiến thời xưa, người ta vẫn dùng trống để thúc quân binh nhập trận. Đứng trước kẻ thù, quân sĩ có thể cảm thấy sợ hãi nhưng sợ hãi tương ứng với Tạng thận thuộc hành Thủy trong ngũ hành, tương ứng với u ám. Trống chiến thuộc hành Thổ trong bát âm (tám loại vật liệu tạo ra âm), Thổ lại khắc Thủy (để chặn được nước) nên có thể trấn áp nỗi sợ hãi, dũng cảm tiến về phía trước.

Khi thắng, họ rút quân bằng chiêng, tránh trường hợp quân ta thừa thắng xông lên, rơi vào thế phục kích của địch. Vì âm thanh của chiêng tương ứng với Kim trong ngũ hành cũng tương ứng với mùa thu - mùa gặt, tương ứng với ngũ tạng, điều khiển cảm xúc vui buồn. Vì vậy, binh lính nghe thấy tiếng chiêng sẽ không hăng hái xông lên, như vậy sẽ bảo toàn được sức lực và lực lượng.

Nghe nhạc khúc mà dự đoán được tương lai

Cổ nhân đoán biết vận mệnh của một quốc gia khi nghe nhạc, đoán được là bậc quân vương (âm Cung bình hòa), hay bạo chúa tà dâm (âm Cung hỗn loạn). Nếu có oán hận, hoặc cuộc sống bá tánh có viên mãn, hạnh phúc họ đều biết được... Nếu Âm Luật hỗn loạn ở dấu hiệu nào thì con sự vật, sự việc sẽ gặp vấn đề ứng với âm đó. 5 cung đều loạn là dấu hiệu vong quốc.

Theo ghi chép lịch sử, nhiều nhạc sĩ cổ đại có thể dự đoán các sự kiện trong tương lai và thậm chí cả sự thăng trầm của đất nước chỉ bằng cách nghe âm điệu. Có một người tư chất thông minh tên là Vạn Bảo Thường ở thời nhà Tùy. Vào năm đầu tiên của hoàng đế mới của triều đại này, ông đã ra lệnh cho Bái quốc công và Trịnh Dịch chỉnh sửa âm nhạc và nghi thức cung đình. Hoàng đế triệu tập Vạn Bảo Thường và hỏi ông ta liệu bản nhạc của Bái quốc công có thể được chỉnh sửa hay không.

Vạn Bảo Thường không do dự trả lời: “Đó là thứ nhạc vong quốc, giai điệu ai oán lại phóng túng dâm dục, không phải là loại cao nhã chính phái”. Văn Đế bèn hạ chiếu để ông sáng tác nhạc khúc mới. Tuy nhiên, người dân lại không thích nghe nhạc khúc tao nhã, an bình đó, những người không hiểu phần lớn cũng đều bài xích, gièm pha.

Một lần khác sau khi nghe Đại thường tự diễn tấu nhạc khúc, Vạn Bảo Thường rơi lệ khóc lóc. Khi được hỏi nguyên do, ông đáp: “Nhạc khúc này, thanh nhạc đẫm lệ, bi ai thống khổ, báo hiệu không lâu nữa thiên hạ diệt vong, rất nhiều người bị sát hại”. Khi đó là vào thời hưng thịnh nhất của triều đại nhà Tùy, mọi người nghe lời ông nói thì đều xem thường bỏ qua. Tới năm đại nghiệp thứ 14 của Tùy Văn Đế, mọi thứ đều diễn ra như lời ông nói.

Cũng có câu chuyện nhạc sư chỉ nghe qua nhạc phổ mà biết hoàng đế bị mưu sát. Theo ghi chép trong “Thông điển”, khi Tùy Dạng Đế chuẩn bị đi Giang Đô, con trai của nhạc công Vương Lệnh từ nội cung trở về nhà, sau đó dùng đàn tấu khúc “An Công Tử”. Sau khi nghe xong, vị nhạc công liền biến sắc mặt, vô cùng lo sợ dặn dò con trai: “Con không nên theo hộ giá tới Giang Đô. Bởi trong khúc nhạc kia không có âm Cung, hoàng đế chắc chắn không thể trở về”. Trong ngũ âm xưa, âm Cung (nốt Đô) thì ứng với vua, âm Thương (nốt Rê) ứng với quan, âm Giốc (nốt Mi) ứng với dân, âm Chuỷ (nốt Son) ứng với sự việc, âm Vũ (nốt La) ứng với vật. Sau đó, quả nhiên Tùy Dạng Đế bị ám sát tại Giang Đô, mãi mãi không trở về nữa.

Vào thời nhà Đường, khi đô đốc Tây Lương phủ hiến nhạc khúc mới, Đường Huyền Tông đã mời các vương hầu tới thưởng thức yến tiệc cung đình Sau khi khúc nhạc tấu lên, mọi người đều đến chúc mừng ông, chỉ riêng anh trai là Ninh vương Lý Hiến lặng lẽ, trầm ngâm không lên tiếng. Đến khi vua hỏi ông mới đáp:

“Giai điệu này mặc dù vui tươi, nhưng một khúc nhạc bắt đầu với âm Cung và kết thúc với âm Thương, ở giữa lại do các âm Giốc, Chủy, Vũ cấu thành, đầu cuối đều muốn phối hợp ứng phó với Cung. Nhạc khúc này, ngay từ đầu đã tách khỏi Cung điệu, ở giữa lại rất ít dùng tới âm Chuỷ, âm Thương dùng rất lộn xộn và có xu thế tăng lên. Thần được biết, trong ngũ âm, âm Cung (nốt Đô) thì ứng với đế vương, âm Thương (nốt Rê) ứng với quan thần, âm Giốc (nốt Mi) ứng với bá tánh, âm Chuỷ (nốt Son) ứng với sự việc, âm Vũ (nốt La) ứng với vật. Âm Cung không mạnh tức thế lực của vua cũng vậy, âm Thương quá cường thịnh tức là có dấu hiệu tạo phản. Thần e rằng có một ngày sẽ xảy ra loạn thần tạo phản, bệ hạ phải lưu lạc tha phương, nên nói những lời tiên đoán này với người”.

Khi đó vua Đường không nói gì, quả nhiên sau khi loạn thần An Lộc Sơn tạo phản, Đường Huyền Tông đã chạy khỏi Trường An, mới chứng thực sự am hiểu nhạc lý tuyệt diệu của Ninh vương cũng như thực hư nguyên tắc phổ nhạc ảnh hưởng đến vận mệnh con người.